مسجد، فقط جای عبادت نیست

نمایش آیینی «غریب مدینه» که نویسندگی و کارگردانی آن را «فائزه ثاراللهی» به عهده دارد، توسط جمعی از دختران نوجوان اجرا شد. ثاراللهی، متولد 1371 است و در دانشگاه، مهندسی معماری خوانده. می­‌گوید: «علاقه به نمایش و تئاتر را از کلاس اول ابتدایی داشتم. چون مادرم مربی پرورشی بود، همیشه نفر اولی بودم که شعر حفظ می‌کردم و در مدرسه برای بچه­‌ها می‌خواندم. تئاتر هم اجرا می‌کردم. در راهنمایی و دبیرستان، همراه با مربی‌­ها به جشنواره‌ها می‌رفتیم و به‌طور کلی هنرهای نمایشی را خیلی دوست داشتم.

صبا امرالهی

«همیشه دلم می‌­خواست در زمینه تئاتر، کار ویژه‌­ای انجام دهم. چند سال پیش، شب سوم محرم، در مسجد محله، مراسم عزاداری منتسب به حضرت رقیه(سلام­‌الله‌­علیها) برپا بود. یادم هست قبلا مربی ­ما خانم ذنوبی، براساس کتاب‌های سیدمهدی شجاعی، صحنه‌ شهادت حضرت رقیه((سلام­‌الله‌­علیها)) را برای‌مان نوشت و آن را در قالب تئاتر اجرا کردیم. من هم تصمیم گرفتم همین کار را انجام دهم. با توجه به این‌که تعداد بچه‌ها در مسجد، زیاد بود، با مسئول فرهنگی مسجد پیشنهاد اجرای تئاتر را مطرح کردم که مورد استقبال قرار گرفت. از دختران نوجوان تست بازیگری گرفتیم، علاقه‌مندان به اجرای تئاتر را انتخاب و با آن‌ها تمرین کردیم. اولین کار با دختران نوجوان، نمایشی با موضوع شهادت حضرت رقیه((سلام­‌الله‌­علیها)) و با محوریت حضرت زینب(سلام‌الله‌علیها) بود. با توجه به این‌که مقام معظم رهبری، بر موضوع الگوی سوم زن تاکید می‌کنند، وجوهی از شخصیت حضرت زینب(س) را به نمایش گذاشتیم. بانوی مقتدری که با وجود همه مصیبت‌ها، در کاخ یزید می‌ایستد و خطبه می‌خواند. محوریت نمایش، اقتدار حضرت زینب (سلام­‌الله‌­علیها)) بود اما به شهادت حضرت رقیه(سلام­الله­علیها) ختم می‌شد.»

ثاراللهی درباره مضمون نمایش­های هر سال می­‌گوید: «هر سال سراغ یک شخصیت می‌رویم و آن را در قالب تئاتر برای مخاطب به نمایش می‌گذاریم. موضوع نمایش امسال با عنوان «غریب مدینه» با محوریت امام حسن مجتبی(علیه السلام) است و نقش جعده در اینجا پررنگ است که امام حسن مجتبی(ع) را به شهادت رساند. در این نمایش می‌خواستیم نشان دهیم چگونه یک زن می‌تواند امام معصومی را که با ایشان زندگی می‌کند، به شهادت برساند.

کار کردن با نوجوانان، ویژگی‌­های خاصی دارد. ثاراللهی درباره تجربه کار با نوجوانان می‌­گوید: از کودکی فضای مسجد برایم جذاب بود. مسجد، معنویت و انرژی بالایی دارد. فضای مسجد را از همان کودکی دوست داشتم. وقتی اذان می‌گفتند، دنبال مادرم می‌دویدم تا با او به مسجد بروم. بعد از گذشت سال‌ها، دوست دارم فعالیتی کنم که دختران کودک و نوجوان، غیر از نماز، دعا و عبادت، جذب مسجد شوند. همچنین احساس دِینی که نسبت به ائمه(علیهم‌­السلام) داشتم باعث شد این ایده را که سال‌ها در ذهنم بود، اجرا کنم.

این مربی جوان درباره نویسندگی و پژوهش نمایش‌نامه‌­ها می­‌گوید: «از کودکی کتاب­‌های زیادی می‌خواندم و تئاترهای مختلفی در مدرسه اجرا می‌­کردم. مربی پرورشی مدرسه‌­مان هم مرا به خواندن کتاب و پژوهش درباره افرادی که قرار بود نقش آن‌ها را اجرا کنم، علاقه‌مند کرد. دفتری داشتم که مدام در آن تمرین می‌کردم و می‌نوشتم. بهترین انشاها را در مدرسه می­نوشتم، طوری‌که معلم‌­ها باور نمی‌کردند نوشته من است. پدرم هم خیلی کمک می‌کرد. با این‌که معلم ریاضی بود ولی هم پدر و هم مادرم، دستی بر نوشتن داشتند و اهل کتاب خواندن بودند و من تاثیر گرفتم.»

یکی از اهداف این نویسنده و کارگردان جوان، نشان دادن الگوی سوم زن و زنان موفق تاریخ است. او درباره موفقیت در این زمینه می­‌گوید: بازخوردهایی که از مخاطبان می‌گیرم، نشان می‌دهد تا حالا نمایش­‌ها موفق بوده است. مثلا بچه‌ها می­‌گویند بهترین روزهای ما وقتی است که برای تمرین نمایش به مسجد می­آییم.

فن بیان قوی نوجوانان امروز

تشویق نوجوان دهه‌1380 و 1390 که فضای مجازی جزیی از زندگی آن‌ها شده به فعالیت­های هنری و فرهنگی در مسجد و کانون­های فرهنگی، راه دشوار و پر چالشی است. ثاراللهی در زمینه تشویق این گروه سنی به فعالیت­های هنری با گرایش­های مذهبی و نشان دادن الگوی سوم زن به آن‌ها می­گوید: «قرار نیست همه‌چیز را به‌صورت مستقیم به نسل نوجوان و جوان بگوییم. فکر ‌کنم بحث الگوی سوم زن را یک بار برای بچه‌­ها گفته باشم. سعی می­‌کنم وقت‌هایی که دور هم نشسته‌ایم و نمایش‌نامه‌خوانی می‌کنیم، نکاتی در این‌باره به آن‌ها بگویم. نوجوان­‌ها هم وقتی متن نمایش را می‌بینند، ناخودآگاه تاثیر می‌­گیرند. حتی بچه‌ها را به مطالعه، تشویق می‌کنم. در زمینه تئاترها، جلسه کتاب‌خوانی برگزار می‌­کنیم. چون متن نمایش از دل کتاب آمده، وقتی متن دیالوگ خودشان را در کتاب می‌بینند، برای‌شان جالب است. خودم هم وقتی کودک بودم و کتابی را می­‌خواندم با این‌که سنم کم بود، دیالوگ­‌هایی که در تئاتر می­گفتم، برایم جذاب و قابل درک بود.

البته اجرای تئاتر توسط نوجوان امروز با گذشته، بسیار متفاوت است. قوت‌ کلام نوجوان امروز خیلی بیشتر است. از نظر کلامی، فن بیان‌ها خیلی بهتر و درک مطلب‌ بیشتر شده است. جمله‌های سنگین و سخت را راحت‌تر دریافت و بیان می‌کنند.

یکی از اهدافم این بود که نوجوانان فقط برای نماز خواندن و عبادت به مسجد نیایند. نه‌تنها نمایش، بلکه دیگر برنامه‌­های فرهنگی و هنری می­‌تواند در نوجوان امروزی تغییر نگاه و نگرش ایجاد کند. احساس می‌کنم اگر بتوانم یک نفر را با دین اسلام و زنان موفق تاریخ اسلام آشنا کنم، کار مهمی انجام داده­‌ام.»

منتشر شده در مجله پیام زن (مهر 1404)